Newyddion Cyfuniad o Ail a Trydydd chwarter 2023

Y tro yma rydym yn cyflwyno cyfrol i ddau chwarter i’r dudalen newyddion. Mae’r misoedd diwethaf , oherwydd ein bod wedi mynd o ddyfroedd oedd yn llawer rhy gynnes, i afonydd yn rhedeg yn hynod o gyflym i ddyfroedd llonydd yn gorlifo , wedi achosi problemau mawr i bysgotwyr. Os cofiwn am ddwy storm draws Atlantig, gyda’u gwyntoedd cryfion, wel digon yw digon!

 

RHYBUDD

Mae dau ddigwyddiad gwahanol, un yn Iwerddon a‘r llall yng Nghymru yn parhau i atgoffa pysgotwyr o’r angen i fod yn wyliadwrus a chymryd camau priodol i sicrhau diogelwch. Dylai’r ymadrodd “Fydd e byth yn digwydd i fi” gael ei wahardd.

Ar Orffennaf 29ain eleni roedd Gareth Bowen yn pysgota ym Mae Trearddur ar Ynys Môn ychydig wedi 1900 o’r gloch. Aeth i, mewn i’r môr, a’r awgrym i’w bod hyn yn ganlyniad i don fawr. Ni welwyd ef yn fyw wedi i hyn ddigwydd. Ni ddaeth archwiliad dwys o hyd i unrhyw arwydd ohono. Cafod ei gorff ei ddarganfod ar Awst 2il ar draeth Rhoscolyn ar Ynys Môn. Y cwestiwn i’w ystyried yn siŵr yn y cwest fydd a oedd Gareth yn gwisgo siaced achub o unrhyw fath.

Mewn cwest diweddar yn Sir Donegal, Iwerddon datblygodd stori drasig iawn, yn ymwneud â thaith bysgota deuluol. Ar y 18fed o Fehefin roedd Jonathan Christian a’i feibion Benjamin (15) a Jacob (17), o Ynys Manaw, yn pysgota o gwch ar Lough Keel. Mae'n ymddangos bod bwced abwyd wedi mynd dros y bwrdd. Ceisiodd Jacob nofio ar ei ôl ond ni allai ei gyrraedd. Ceisiodd Jacob nofio ar ôl y fwced ond ni allai ei chyrraedd. Methodd ymdrechion i daflu bwi bywyd. Aeth Benjamin a'i dad Jonathan ill dau i mewn i'r dŵr i geisio helpu.
Mae Benjamin yn cofio ei dad yn ei helpu i fynd ar greigiau. Yn dilyn hyn boddodd Jonathan a Jacob. Yn anffodus, roedd rhannau o'r digwyddiad anffodus hwn wedi ei ddal ar fideo ffôn symudol.
Nid oes sôn yn yr adroddiad sydd gen i, o unrhyw siacedi achub bywyd.

Cofiwch ddefnyddio eich siaced achub.

 

DAL A RHYDDHAU

O ddiddordeb i bob un ohonom, nid yn unig y rhai sy’n ymarfer “dal a rhyddhau” yw’r erthygl “An Annotated Bibliography of the Science on Catch and Release Angling of Salmonids” gan Brian Hodge.

Llun yma trwy garedigrwydd Brian Hodge

Mae Brian yn fiolegydd adfer dyfroedd gyda Trout Unlimited, fy nghorff proffesiynol yn America.

Y ddolen i'r erthygl yw:
https://www.tu.org/wp-content/uploads/2023/04/Annotated-Bibliography-on-CR_TU-Science.pdf

Dyfarnwyd y wobr Rise to the Future i Brian gan Wasanaeth Coedwigaeth yr Unol Daleithiau yn 2015, i gydnabod ei waith yn amddiffyn gwahanfa ddŵr yng Nghoedwig Genedlaethol Routt. Mae'r Llyfryddiaeth yn cynnwys llawer o wybodaeth ac mae rhai astudiaethau’n ymdrin â thymheredd uchel, sydd bellach yn berthnasol iawn i ni i gyd.

 

GORFODAETH.

Mae tri achos diweddar wedi dal fy llygad. Adroddwyd am y tri yn The Fishing News (papur pysgota masnachol wythnosol). Yn dilyn troseddau pysgota eogiaid oddi ar arfordir Gogledd Mayo fe wnaeth tri dyn ymddangos yn y llys ar ôl cael eu dal gydag 861m o rwydi a 27 eog a ddaliwyd yn anghyfreithlon. Cafodd yr arweinydd, O'Donnell ddirwy o €3000 ynghyd â threuliau o €1000 EU i Inland Fisheries Ireland a €1845 costau hefyd i IFI. Cafodd y ddau droseddwr arall eu dirwyo. Gorchmynnodd y llys i gyfanswm o €7595 i gael eu talu.

Aeth Cyfoeth Naturiol Cymru ag arweinydd ymgyrch potsian afon Teifi i'r llys. Cafodd Emlyn Rees o Genarth gyfanswm o £18,524:25 wedi'i atafaelu, yn dilyn rhoi cais am atafaelu yn Llys y Goron Abertawe. Gan roi tri mis iddo dalu, mae gan Rees hefyd, fel dewis arall, ddedfryd o naw mis o garchar.

Ymddangosodd dau ddyn o Limerick yn Llys Dosbarth Limerick ar yr 8fed o Fedi a chawsant eu dyfarnu'n euog o rwydo eogiaid yn anghyfreithlon ar afon Shannon. Roedd Damian Mallard wedi ei gael yn euog o'r blaen ac wedi cael dedfryd o bedwar mis wedi'i gohirio ym mis Hydref 2020. Cafodd ddedfryd o fis o garchar a gweithredwyd y ddedfryd ohiriedig. Cafodd Hughes (yr ail ddiffynnydd) ddedfryd o €250 gyda chostau pellach o €250 i IFI.

Llongyfarchiadau i’r holl dimau gorfodaeth!!

 

NODIADAU PYSGOTA

Rwy'n cofio sôn pan roddais dystiolaeth yn yr Ymchwiliad Pysgodfa yn 2019 awgrymais y gallai'r IUU (IIlegal, Unreported and Unregulated fishing) gael effaith ar ein stociau eogiaid ar y môr. Ym mis Awst fe wnaeth Adran Diogelwch y Famwlad yn UDA gydnabod y gallai mewnforio cynhyrchion pysgod, o weithgaredd anghyfreithlon fod yn werth $2 biliwn y flwyddyn erbyn hyn.
Mae argymhellion wedi'u gwneud i geisio cau'r llwybrau sydd ar gael!
Mae'n braf bod ar yr un trywydd â Homeland Security!

Mae pysgotwyr o Ganada wedi galw ar eu Hadran Pysgodfeydd a Chefnforoedd i gynorthwyo mewn ymgyrch farchnata ar gyfer cynhyrchion morloi. Er bod yr Adran eisoes yn rhoi trwyddedau i hela 60,000 o forloi llwyd a 400,000 o forloi telyn bob blwyddyn, mae'r amcangyfrifon yn awgrymu bod niferoedd y morloi bellach yn fwy na 12m.
Dywedir eu bod yn bwyta 13m tunnell o bysgod y flwyddyn - mwy na'r swm sy'n cael ei gymryd gan bysgotwyr masnachol!

Adroddwyd ym mis Awst 2023 bod glaniadau Rwsia o Eog Pinc wedi gweld glanio syfrdanol o 154,000t mewn un wythnos a achosodd i bris eog gwympo! Dim ond 20cents y pwys oedd Eog Chum tra bod prisiau Eogiaid Pinc i lawr i 18cents y pwys.

 

EOGIAID PINC.

Mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi cyhoeddi nodyn Ymgynghorol mewn perthynas â rhywogaethau estron eogiaid h.y. yr eog pinc.
Hyd yn hyn maent wedi ymddangos mewn "blynyddoedd rhif od" yn nyfroedd y DU e.e., 2019 2021 2023.
Mae gan bysgotwyr yr hawl i ddifa rhywogaethau estron OND, mae’n rhaid i chi fod yn hollol sicr eu bod yn binc!

Gellir dod o hyd i'r nodyn cynghori ar wefan CNC:
www.cyfoethnaturiol.cymru

 

TROGOD.

Mae Asiantaeth Diogelwch Iechyd y DU wedi darganfod achos o enseffalitis yn Lloegr am y tro cyntaf, gan achosi pryder.
Os ydych chi'n pysgota "yn y gwyllt", lle mae defaid yn pori, gwnewch yn siŵr eich bod yn gwadu mynediad i'ch croen!
Os oes gennych drogod wedi'i fewnosod ynoch PEIDIWCH â'u tynnu allan!
Mae tweezers arbennig ar gael, fel arfer o glinigau milfeddygol, gyda chyfarwyddiadau clir.
Rwyf eisoes wedi nodi rhai cyfarwyddiadau ar eu tynnu nad wyf yn cytuno â nhw! Wedi hen fynd mae'r dyddiau pan oedd sigarét boeth yn gweithio!

 

PROSIECT AFON DYFRDWY Elife.

Mae'r prosiect cyffrous hwn yn parhau.
Wrth i'r gwaith barhau drwy gydol Basn Dyfrdwy, un o'r eitemau mwyaf cyffrous fydd y gwaith ar Gored Caer. Mae giât canŵ a physgod sydd ddim nawr eu hangen wedi'i symud ac mae giât ddur di-staen, a weithredir gan winsh ar fin yr afon wedi'i osod.

Mae'r gored rhyw wyth milltir ar hugain o Aber Afon Dyfrdwy. Mae'r wyth milltir ar hugain yn fordwyol ac wedi cael ei ddefnyddio mor bell yn ôl ag oes y Rhufeiniaid.
Mae tagio eogiaid yn parhau i ddarparu tystiolaeth.
Mae'r gwaith ar Afon Ceiriog yn parhau gyda chamau yn cael eu cymryd i leihau/dileu erydiad gwartheg.
Ymwelodd y tîm â Jamtland yn Sweden er mwyn ymweld â phedwar prosiect Bywyd. ( Ardal wych ar gyfer sgïo traws gwlad! JNH)
Erbyn hyn mae gan y Tîm dri pheilot drônau ac mae hyn yn caniatáu, ymhlith pethau eraill, gwell golygfeydd safle o'i gymharu ag arolygiadau daear yn unig

Mae gwaith yn y dyfodol wedi'i drefnu ar gyfer:
Cwlfer Alwen ar y B4501
Y Bala Boulders - bydd y 500 tunnell o glogfeini o fudd i'r pysgod.
Gored Z - sydd wedi'i leoli ar Afon Tryweryn ac yn rhan o system y sianel.

 

CYMRODORIAETH CHURCHILL 2024.

 

Mae’n amser i wneud eich cais os ydych yn dymuno dilyn astudiaeth, unrhyw le yn y byd, am 6 -7 wythnos, wedi'i hariannu gan gronfeydd WCMT.
Y dyddiad agor oedd y12fed o Fedi 2023 a'r dyddiad cau yw Tachwedd 14eg am 1700 o'r gloch.

Yr ystod o raglenni cyfredol ar gyfer Cymrodoriaethau i'w dyfarnu yn 2024 yw:

• Celfyddydau a Chymunedau
• Gofalu am ein hamgylchedd naturiol.
• Plant a phobl ifanc sydd â phrofiad o ofal.
• Newid yn yr hinsawdd.
• Addysg mewn ysgolion.
• Gofal lliniarol a diwedd oes.
• Gweithgaredd corfforol ar gyfer bywydau iachach.
• Economïau a chymunedau cryf.
• Technoleg i bawb.

Yn 2024, bydd yr Ymddiriedolaeth hefyd yn cynnig opsiwn agored am unrhyw brosiectau sydd y tu allan i’r ystod yma ar yr amod eu bod yn cyd fynd a’u meini prawf cyffredinol.

Am fwy o fanylion, ewch i: www.churchillfellowship.org

 

FFORIADAU 2024

Rwy'n gobeithio, yn 2024, ail-ymweld â'r hyn rwy'n ei ystyried yn lleoliadau pysgota "rhestr bwced."

Yn fy meddwl i mae:
Scourie Defnyddio’r Scourie Hotel.
Annan Defnyddio’r Marchbank Hotel Canonbie.
Corrib Yn bosibl, ond yn archwilio mewn ymweliad ym mis Hydref.
Rwy'n pwysleisio bod hyn yn ymweliad ac nid fi yn eich arwain!

Os bydd unrhyw un o'r rhain o ddiddordeb gadewch i mi wybod drwy e-bost at llynguides@dnetw.co.uk

 

AC YN OLAF.

Llongyfarchiadau calonnog i'r ddynes ifanc a gymerodd ei bres cyntaf o frithyll Cymreig, ychydig cyn diwedd y tymor. Roedd hyn, mewn tywydd a fyddai yn heriol i unrhyw bysgotwr.
Llongyfarchiadau
Mae hi'n gwybod pwy ydy hi!